خانواده
سازهای زهی آرشه ای
توضیحات
ویلن، کوچکترین عضو خانواده سازهای آرشه ای و ساز سوپرانوی این خانواده است که در طبقه بندی “هرن بستل- زاکس” در دسته‌ی کوردوفون ها (زه صداها) قرار می‌گیرد.
ویلن یکی از کاملترین سازهای اکوستیک است و تنوع موسیقایی خارق العاده‌ای دارد. در زیبایی و گیرایی، صدای آن با آواز انسان رقابت می‌کند اما در عین حال به دلیل چالاکی ویژه‌ای که دارد بیان افکار و حالاتی را که ممکن است بسته به تمایل و توانایی نوازنده تغزلی و لطیف و یا باشکوه و شورانگیز باشد، مقدور می‌سازد. قدرت ویلن در اجرای نت‌های کشیده استثنائی است و به ندرت سازهای دیگر توانایی ایجاد نوانس مانند آن را دارند. ویلن قادر به اجرای نیم پرده‌های کروماتیک و حتی فواصل میکروتونی (ریزپرده‌ها) در محدوده‌ی صوتی چهار اکتاو است، همچنین تا اندازه‌ی محدودی توان اجرای آکوردها را دارد. بدون شک ویلن یکی از بزرگترین دستاوردهای سازسازی است. از اولین مراحل پیدایش و تکامل در ایتالیا ویلن در تمام گونه‌های موسیقیِ طبقات اجتماعی مختلف حضور داشته و در فرهنگ‌های مختلف در سراسر دنیا گسترش یافته است. آهنگسازان با الهام از ظرفیت‌‌های ویلن آثار بسیاری را به صورت سولو، با آکومپانیمان و بدون آکومپانیمان، ارکسترال و موسیقی مجلسی خلق کرده‌اند.
مهمترین وجه مشخصه ارکستر سمفونیک، از زمان پدیدار شدن آن در قرن هفدهم، بدنه سازهای زهی (سازهای خانواده‌ی ویلن) بوده است. هرچند که منشا سازهای زهی به سال‌ها قبل از قرن هفدهم باز می‌گردد. جزئیات تکلمل این ساز کاملاً روشن نیست اما در حدود سال ١٥٥٠ میلادی با اقتباس از فیدل، رِبِک و لیرا دابراچیوی قرون وسطی ابداع شد. ویلن‌های اولیه هم دارای چهار سیم، گوشی کوک در کنار دسته، جداره‌های کنگره دار و شیارهای صوتی ƒ مانند بودند و اختلافات زیادی با ویلن های امروزی نداشتند. در ایتالیا از قرن شانزدهم ساختن ویلن آغاز شد و بعدها توسط سازندگانی چون استرادیواری (Stradivari)، گوارنری (Guarneri) و آماتی (Amati) به اوج شکوفایی خود رسید.
آهنگسازان
در طول قرن هجدهم و پس از آن نوازندگان چیره دست و آهنگسازانی چون ویوالدی، تارتینی، باخ، موتسارت، بتهوون، مندلسون، برامس، دوورژاک، چایکوفسکی، شوئنبرگ، استراوینسکی، بارتوک، پروکوفیف و… گستره وسیعی به تکنیک نواختن این ساز بخشیدند و ویلن همواره ساز سولوی مورد علاقه بسیاری از آهنگسازان بوده است.
نوازندگان
از نوازندگان مشهور ساز ویلن می‌توان به رُد (Rode)، بایلوت (Baillot)، ویوتی (Viotti)، تورلی (Torelli)، پیسندل (Pisendel)، کورلی (Corelli)، تارتینی (Tartini) و ویوالدی (Vivaldi) و از نوازندگان معاصر می توان به ایزاک پرلمن (Itzhak Perlman)، گیدون پرمر(Gidon Kremer)، جاشا هیفتز(Jascha Heifetz)، یهودی منوهین (Yehudi Menuhin)، دیوید اویستراخ (David Oistrach)، ماکسیم ونگروف (Maxim Vengerov)، آن سوفی موتر(Anne Sophie Mutter) و سارا چانگ (Sarah Chang) اشاره کرد.
بخشهای مختلف ویلن
محدوده ی صوتی ویلن
کوک ساز ویلن
نمونه صوتی
نام اثر: رمانس در سل ماژور
آهنگساز: بتهون
